ماف نیوز: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران ترکیه را مسئول خشکی تالاب هورالعظیم در مرز ایران و عراق دانسته است.

به گزارش مرکز دموکراسی و حقوق بشر کردستان به نقل از BBC، معصومه ابتکار در گفتگو با خبرگزاری ایلنا گفته است: “سدسازی‌های بی حد و حصر ترکیه شرایط خطرناکی را برای تالاب هورالعظیم ایجاد کرده است.” وی در عین حال گفته است که شرایط این تالاب نسبت به چهار سال پیش بهتر شده است.

تلگرام ماف نیوز
خانم ابتکار گفته است که تا چهار سال پیش، وزارت نفت با ساخت و ساز و ایجاد سد کاملا مانع از ورود آب به تالاب شده بود اما سازمان محیط زیست موفق شد با هماهنگی با آن وزارتخانه موانع ورود آب به تالاب را بردارد و همراه با توافق با وزارت نیرو باعث افزایش ورودی آب به این تالاب شود.
رئیس سازمان محیط زیست ایران گفت که اقدامات این سازمان باعث شد بخش‌هایی از تالاب که در عراق قرار دارد، هم آبگیری شود.
وی در عین حال گفته است “سد سازی‌های بی حد و حصر ترکیه” شرایط خطرناکی را برای تالاب ایجاد کرده” هرچند افزوده است که خشک شدن تالاب‌ها و برداشت و کاهش آب رودخانه‌های عراق نیز در بروز وضعیت کنونی تالاب موثر بوده است.
معصومه ابتکار گفته که رایزنی با ترکیه در این زمینه وظیفه وزارت خارجه است و افزوده که سازمان حفاظت از محیط زیست هم پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد.
خبرگزاری ایلنا در پایان این گزارش ترکیه را متهم کرده است که با ساختن سد، تا کنون تمامی آب فرات و ۶٠ درصد آب دجله را “تصاحب کرده” و آن کشور را مسئول اصلی بحران هورالعظیم دانسته است.
تالاب هور العظیم بخشی از تالاب بزرگ بین‌النهرین، متشکل از هور الحمار، هور مرکزی و هورالعظیم (یا هورالهویزه) است. هور الحمار و هور مرکزی همراه با بخش عمده هورالهویزه در خاک عراق و بقیه آن در ایران و کویت واقع شده است.
روند خشک کردن تالاب برای ایجاد اراضی زراعی و همچنین اکتشاف نفت در دهه ١٩۵٠ میلادی آغاز شد و تا دهه ١٩٧٠ ادامه داشت. در دهه‌های ١٩٨٠ و ١٩٩٠، دولت وقت عراق برای از میان بردن امکانات معیشتی شیعیان ساکن این منطقه و اجبار آنان به کوچیدن به سایر مناطق، برنامه متمرکزی را برای خشکاندن این تالاب به اجرا گذاشت. این برنامه تا سقوط حکومت صدام حسین در سال ٢٠٠٣ ادامه داشت زیرا به اعتقاد دولت وقت، گروه‌های مسلح شیعه در این مناطق پایگاه داشته و از حمایت جمهوری اسلامی ایران برخوردار می‌شدند.
عملیات نظامی در طول جنگ ایران و عراق و اقدامات کشورهای واقع در مسیر رودخانه‌های منشاء آبگیری این تالاب نیز در خشک شدن آن تاثیر داشته است.
بخش ایرانی تالاب هورالعظیم در حال حاضر از رودخانه کرخه آبگیری می شود هر چند برخی مقامات ایرانی گفته‌اند که به طور طبیعی، مقادیری از آب دجله و فرات نیز می‌بایست وارد این تالاب شود که به خاطر سدسازی بالادستی، این ورودی متوقف شده است.
معاش شماری از ساکنان منطقه از تالاب تامین می‌شود
کارشناسان ایرانی محیط زیست گفته‌اند که سدسازی و عملیات اکتشاف نفتی میدان آزادگان توسط وزارت نفت ایران و اقدامات وزارت نیرو در خودداری از دادن حقابه و وزارت جهاد سازندگی از طریق وارد کردن پساب‌های کشاورزی به این تالاب از جمله عوامل تخریب آن است.
علاوه بر هورالعظیم، کاهش مساحت بقیه تالاب بین‌النهرین عاملی مهم در افزایش گردوخاک و آلودگی شدیدی دانسته شده که در سال‌های اخیر برخی از استان‌های غربی ایران با آن مواجه بوده‌اند.
در این زمینه، اقدامات کشورهای عراق، سوریه و ترکیه در زمینه سدسازی و انحراف مسیر رودخانه ها برای بهره‌برداری از آب رودخانه‌های فرات و دجله مسئول دانسته شده است. به خصوص طرح‌های بزرگ سدسازی در ترکیه در این زمینه مورد انتقاد محافظان محیط زیست قرار گرفته است.
دولت حسن روحانی با مقصر معرفی کردن دولت قبلی ایران در نادیده گرفتن مسئولیت خود در قبال حفاظت از شرایط زیست محیطی هورالعظیم، احیای این تالاب را از جمله برنامه‌های خود معرفی کرده است.
خشک شدن این تالاب علاوه بر آثاری که برای شرایط آب و هوایی منطقه دارد، به معنی از میان رفتن محل تامین معیشت گروهی از ساکنان اطراف آن به خصوص در عراق و نابودی یکی از زیستگاه‌های مهم حیات وحش از جمله پرندگان مهاجر بوده است.